Een scanner is een randapparaat waarmee fysieke documenten en afbeeldingen kunnen worden omgezet naar digitale computerbestanden. Scanners worden het meest gebruikt om teksten en foto's te digitaliseren. De bestanden die dit oplevert kunnen vervolgens digitaal bewerkt, opgeslagen en/of gearchiveerd worden.
Scanners zijn er zowel voor de kantooromgeving als voor thuisgebruik. Er bestaan verschillende soorten scanners. Vrijwel alle scanners maken voor het digitaliseren van beeld gebruik van een lichtbron en een lichtsensor die weerkaatst licht omzet in pixels.
De meest algemene scanners bestaan uit een glasplaat waar een documentvel op gelegd kan worden. Bij deze flatbedscanners beweegt de lamp onder deze glasplaat heen en weer. Dit soort scanners zie je tegenwoordig veel terug in zogenaamde multifunctionals, waarmee tevens geprint, gekopieerd en soms ook gefaxt kan worden.
Naast flatbedscanners waren in het verleden nog andere soorten scanners populair, vooral onder thuisgebruikers. Zo is de handscanner is een handzame scanner, vaak voorzien van wieltjes, die met de hand over een document bewogen moet worden. Deze scanners konden documenten en foto's vaak alleen omzetten naar grijstinten.
De doorvoerscanner is een compacte scanner waar het document machinaal doorheen wordt gevoerd. Flatbedscanners en multifunctionals die zijn voorzien van een geautomatiseerde documentinvoer (ook wel sheetfeeder) zou je ook kunnen zien als een soort doorvoerscanners.
Naast deze technologieën bestaan er nog specifieke scanners voor bijvoorbeeld het digitaliseren van dia's.
Er bestaan verschillende manieren om computers en scanners te verbinden. De eerste scanners maakten gebruik van de parallele printerpoort. In professionele omgevingen maken scanners wel gebruik van SCSI en er zijn scanners die voorzien zijn van Firewire.
De populairste interface is uiteindelijk USB geworden. Vooral bij scanners die zijn ingebouwd in all-in-ones kan worden gecommuniceerd met scanners via een netwerkaansluiting. Bij deze laatste categorie is het mogelijk om met meerdere computers één scanner te delen.
Om gebruik te kunnen maken van een scanner dient het werkstation voorzien te zijn van de juiste software. Ten eerste dient de juiste driver om met de scanner te kunnen communiceren aanwezig te zijn. Ten tweede een programma om de scanner te kunnen bedienen en inkomende informatie te kunnen verwerken.
Over het algemeen kan met deze scannersoftware een ruwe bewerking te maken van het inkomende beeld. Zo kunnen van selecties één of meerdere delen van het gescande beeld worden omgezet naar bestanden. Daarbij kan het beeld voorafgaand aan het opslaan van bestanden zo nodig worden gedraaid of gespiegeld. Ten slotte zijn beperkte verbeteringen van het document mogelijk, zoals het verhogen van het contrast en scherpte en het verwijderen van ruis, krasjes en vuiltjes.
Een speciale categorie software die veel wordt gebruikt bij het scannen van teksten zijn programma's voor optical character recognition (OCR). Hierbij kunnen letters, die in een gescand document bestaan uit een groot aantal pixels, worden herkend en omgezet naar een digitaal tekstformaat.